C++ тухай бичиж эхлэхээс өмнө, IDE буюу доорхи editor-уудас өөрт таалагдсан нэгийг сонгон суулгахыг зөвлөж байна.
- CodeLite - http://codelite.org/
- CodeBlocks - http://www.codeblocks.org/
- NetBeans - https://netbeans.org/features/cpp/index.html
- Eclipse - http://www.eclipse.org/downloads/packages/eclipse-ide-cc-developers/keplersr2

1. Variables буюу хувьсагч

Хувьсагч тодорхойлох

Хувьсагч тодохойлохдоо тухайн хувьсагчийн өгөгдлийн төрлийг хамт тодорхойлж өгнө. Жишээ нь:

int x = 0;
bool a = true;
char c = 'a';
float f = 0.1;
double d = 0.2;

C++ хэлний суурь өгөгдлийн төрлүүд:
- Boolean bool төрлийн өгөгдөлд true, false буюу тийм, үгүй утга хадгалана
- Character char - 1 byte-ийн урттай тэмдэг хадгалана. a, b, c, d, \, ., ...
- Integer int - Бүхэл тоон утга
- Floating point float - Бутархай тоон утга хадгалан
- Double floating point double
- Valueless void - Void хоосон утга
- Wide character wchar_t - 2, 4 byte-ийн урттай тэмдэгтэн утга

Жишээ код:

#include <iostream>
//#include <iostream.h> //On Windows
using namespace std;

int main () {
    int x = 10;
    float f = 0.1;
    double d = 0.0003;
    bool b = true;
    
    cout << "Hello world\n";
    cout << x << "\n";
    cout << f << "\n";
    cout << d << "\n";
    cout << b << "\n";
    
    return 0;
}

Дээрхи кодонд төрөл бүрийн хувьсагч үүсгэн утга оноож, тэдгээрийн утгийг дэлгэцэнд хэвлэсэн байна. Мөн \n хэвлэж байгаа нь шинэ мөр авч байгаа юм

Бичиглэлийн дүрэм

1. Үйлдэл хийх мөр ; буюу цэгтэй таслалаар дуусах ёстой

int x = 1 + 2;
cout << x;

2. Main function

int main () {
    return 0;
}

Програмын эхлэх цэг буюу main функц.

3. Хувьсагчийн нэр зөвхөн үсэг болон _ (доогуур зураас) тэмдэгтээр эхлэнэ

//Зөв тодорхойлсон хувьсагч
int a1 = 0;
int _a = 10;
float f100 = 0.001;
int __1 = 124;

2. IF нөхцөл шалгах

#include <iostream>
//#include <iostream.h> //On Windows
using namespace std;

int main () {
    int x = 30;
    int y = 20;
    
    if (x < y) {
        cout << "x-ийн утга y-ийн утгаас БАГА байна\n";
    }
    
    if (x == y) {
        cout << "x, y хоорондоо тэнцүү утгатай\n";
    }
    
    if (y < x) {
        cout << "y-ийн утга x-ийн утгаас ИХ байна\n";
    }
    
    return 0;
}

IF ELSE нөхцөл шалгах

if нөхцөл биелээгүй тохиолдолд тооцоолол хийх хэрэгтэй болсон үед if else - ийг ашиглана. Доорхи жишээ кодон дээр x-ийн утга y-ээс их буюу тэнцүү байвал b-д 1 оноож өгнө, харин нөхцөл биелээгүй тохиолдолд b-ийн утгийг 2 болгож байна.

int b = 0;
if (x >= y) {
    cout << "x >= y. x нь y-ээс их ба тэнцүү утгатай байна\n";
    b = 1;
} else {
    cout << "y нь x-ээс бага байна"
    b = 2;
}

Нөхцөлт оператор

int b = 1;
int a = (b == 1 ? 10 : 20);

cout << "а хувьсагчийн утга: " << a << "\n";

Дээрхи кодонд b хувьсагчийн утга 1 байвал а хувьсагчид 10; харин b-ийн утга 1 биш бол 20-г оноож өгч байна

Нэмэлт жишээ:

int b = 10;
int a = (b > 1 ? 1 : 2);
a = (b < 10 ? 1 : 2);
a = (b >= 10 ? 1 : 2);
a = (b <= 10 ? 1 : 2);

3. Давталт

Нэг үйлдлийг олон дахин давтан хийх боломжийг олгоно. Давталт хийх 2 арга бий.

for давталт

#include <iostream>
//#include <iostream.h> //On Windows
using namespace std;

int main () {
    for (int i = 0; i < 5; i++) {
        cout << "үйлдэл: " << i << "\n";
    }
    
    return 0;
}

Дээрхи кодны үр дүн:

үйлдэл: 0
үйлдэл: 1
үйлдэл: 2
үйлдэл: 3
үйлдэл: 4

for давталтын бүтэц

for (а_хэсэг; b_хэсэг; c_хэсэг) {
    d_хэсэг;
}

a_хэсэг-т зөвхөн давталтанд ашиглах хувьсагчийг тодорхойлж өгнө
b_хэсэг-т давталт үргэлжлэх эсвэл зогсох эсэхийг шийдэг нөxцөл бичнэ
c_хэсэг-т давталт дуусаад дараагийн давталт эхлэхийн өмнө хийгдэх үйдлийг тодорхойлно
d_хэсэг-т олон удаа давтан хийх үйлдэл

while давталт

int counter = 0;
while (counter < 5) {
    cout << "үйлдэл: " << counter << "\n";
    counter++;
}

Дээрхи кодонд, counter хувьсагчийн утга 5-аас бага байх тохиолдолд давталт ажиллаж байна. Үр дүн:

үйлдэл: 0
үйлдэл: 1
үйлдэл: 2
үйлдэл: 3
үйлдэл: 4

Асуулт

1. x хувьсагчийн дэлгэцэнд хэвлэхийн тулд
cout << x;

2. Бүхэл тоон утгатай хувьсагч тодорхойлохдоо
int var1 = 10;

3. Тийм, үгүй бүхий утгатай хувьсагчийн төрөл нь bool

4. Нөхцөл шалгахдаа
if (x > y) { cout << “x is max”; }

5. while (x < 10) { cout << x; x = x + 1; } x хувьсагчийн утга 10 хүртэл давталт хийхийн тулд?